Η εξαιρετική και πολυβραβευμένη ταινία "O Επιφανής Πολίτης" από την Κινηματογραφική Λέσχη

Έχοντας αρνηθεί να παραστεί σε μια σειρά από βραβεύσεις, ο Αργεντινός νομπελίστας Ντανιέλ

Μοντοβάνι δέχεται να ταξιδέψει από τη Βαρκελώνη πίσω στη γενέτειρά του, η οποία θέλει να τον τιμήσει. Σαράντα χρόνια μετά, ωστόσο, το Σάλας είναι γεμάτο εκπλήξεις για τον διάσημο συγγραφέα.

Λιτή, διεισδυτική και πικρά συγκινητική κομεντί

πάνω στη φήμη, την καλλιτεχνική ελευθερία και τη

σχέση ζωής και τέχνης. Βραβείο κοινού στο Φεστιβάλ

Θεσσαλονίκης και αντρικής ερμηνείας στο Φεστιβάλ

Βενετίας.

Αστείος, καυστικός, υπόγειος αλλά και εξαιρετικά

προσιτός, ο «Επιφανής Πολίτης» αντισταθμίζει σε

οξυδέρκεια σεναρίου όσα, υπολείπεται σε κινηματο-

Η Λιακάδα μέζα μος Un beau soleil intérieur (2017)

Ο Επιθανήρ Πολίηηρ - El Ciudadano Illustre (2016)

γραφική ποιότητα εικόνας, όντας ικανό να παρασύρει

τον θεατή σε ένα απολαυστικό, ψυχαγωγικό ταξίδι.

Οι αδερφοί Κοέν θα μπορούσαν να είχαν απογειώσει μια

τέτοια ιδέα: έχοντας αρνηθεί να παραστεί σε μια σειρά

από βραβεύσεις και δημόσιες εκδηλώσεις, ο Αργεντινός

νομπελίστας Ντανιέλ Μοντοβάνι δέχεται να ταξιδέψει

από τη Βαρκελώνη πίσω στη γενέτειρά του, η οποία

θέλει να τον τιμήσει. Σαράντα χρόνια μετά, ωστόσο,

το μικρό Σάλας είναι γεμάτο εκπλήξεις για τον διάσημο

συγγραφέα, οι οποίες ξεκινούν από την υποδοχή του

στο αεροδρόμιο, όπου ένας ελαφρά καθυστερημένος

τύπος τον παραλαμβάνει με ένα σαραβαλιασμένο αμάξι

που παραδίδει πνεύμα γρήγορα, και συνεχίζονται με μια

σειρά ομιλιών που πρέπει ο ίδιος να κάνει ή κάποιες πο-

λιτιστικές εκδηλώσεις στις οποίες οφείλει να συμμετάσχει.

Μέσα σε όλα αυτά ο αμήχανος Μοντοβάνι θα συναντήσει

παλιούς γνωστούς και νέους θαυμαστές, όπως και το

κορίτσι που άφησε πίσω του, παντρεμένο πλέον με έναν

παιδικό του φίλο.

Ακολουθώντας μια απλή σεναριακή διαδρομή, η οποία

νοστιμίζει με μερικούς γραφικούς χαρακτήρες και

άφθονες απολαυστικές ατάκες, οι Ντουπράτ και Κοέν

(του βραβευμένου στο Σάντανς «The Man Next Door»)

επικεντρώνονται στον βασικό πρωταγωνιστή και στη

σχέση του τόσο με τη μυθοπλαστική τέχνη όσο και με την

αληθινή ζωή. Ο εξαιρετικός Όσκαρ Μαρτίνεζ («Ιστορίες

για Αγρίους»), ο οποίος βραβεύτηκε για την ερμηνεία

του στο Φεστιβάλ Βενετίας, του δίνει αμφισημία και

βάθος, ενώ αναδεικνύει την αδυναμία του καλλιτέχνη

να συμβιβαστεί με την πεζή καθημερινότητα και τους

ανθρώπους της, πληρώνοντας φυσικά και το ανάλογο

τίμημα. Μια διαφορετική σκηνοθεσία θα εκμεταλλευόταν

ίσως περισσότερο χώρους και καταστάσεις, ακόμη και

δεύτερους χαρακτήρες (όπως η Ιρένε ), η λιτότητα όμως

του «Επιφανούς Πολίτη» κρατάει το κινηματογραφικό

υλικό συγκεντρωμένο, φέρνει σε πρώτο πλάνο εύστοχα

ερωτήματα και ολοκληρώνει αυτήν τη μετρημένη κομεντί

με αυθεντικά γλυκόπικρη συγκίνηση.

Χρηστος Μητσης

Ο Αργεντίνος συγγραφέας Ντανιέλ Μαντοβάνι, ο οποίος

ζει στην Ευρώπη εδώ και τριάντα χρόνια, αγγίζει το

αποκορύφωμα της καριέρας του κερδίζοντας το Νόμπελ

Λογοτεχνίας αλλά περνά τη δική του κρίση, έμπνευσης

και …ηλικίας. Τα πολυδιαβασμένα βιβλία του περιστρέ-

φονται πάντα γύρω από τη ζωή στο Σάλας, το χωριό

όπου γεννήθηκε και δεν έχει επισκεφθεί από τότε που

ήταν νέος. Όλα όμως θα αλλάξουν όταν δέχεται την

πρόσκληση του δήμαρχου του Σάλας να επισκεφτεί τη

γενέτειρά του προκειμένου να του απονεμηθεί μετάλλιο

και να ανακηρυχτεί Επίτιμος Πολίτης.

Το πρόβλημα όμως είναι ότι ο Μαντοβάνι του Όσκαρ

Μαρτίνεζ δεν παρουσίασε ακριβώς την πιο αγαθή πλευρά

του Σάλας στις σελίδες των βιβλίων του αλλά όλη την

μικροψυχία, την απατεωνιά και τα φτηνά αισθήματα των

κατοίκων του, ίσως με κάποια υπερβολή χωρίς όμως

εμφανή διάθεση συγχώρεσης. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η

επιστροφή στην πατρίδα για εκείνον όχι μόνο να μην είναι

μια θριαμβευτική επιστροφή αλλά, αντιθέτως, η αφορμή

για να συγκρουστεί μια και καλή με όλη την έχθρα και την

απογοήτευση που άφησε πίσω του.

Αυτή η εκρηκτική ατμόσφαιρα δίνει τις κατάλληλες ευ-

καιρίες στους Ντουπρά και Κον να συνδυάσουν στον

«Επιφανή Πολίτη» τους την σάτιρα με το δράμα, να

αναδείξουν μέσα από τα κλισέ των χαρακτήρων την

αιτία της δημιουργίας των στερεοτύπων και να οδηγή-

σουν σταδιακά, μέσα από τα κεφάλαια της αφήγησης,

μια ολόκληρη κοινωνία σε αντιπαράθεση με τον ίδιο της

τον εαυτό. Ορισμένα φολκλόρ κλισέ που φλερτάρουν με

τις λατινοαμερικάνικες σαπουνόπερες (απιστίες, παλιοί

έρωτες, προθέσεις εκδίκησης από το παρελθόν, οι «χωρι-

άτες» και ο «αστός») ωθούν το φιλμ σε παροδικά στραβο-

πατήματα, όμως οι γνήσιες ηθογραφικές προθέσεις είναι

ικανά ισχυρές να επαναφέρουν την ιστορία στη σωστή

κατεύθυνση, ακόμα κι αν η δραματική συσσώρευση που

παρατηρείται προς το τέλος έρχεται σε αντίθεση με την

διττή αλλά ισορροπημένη αρχική προσέγγιση.

Αντιθέτως, η εξερεύνηση του χαρακτήρα του Μαντοβάνι

αποδεικνύεται μόνιμα ακριβής, πολυδιάστατη και άκρως

ενδιαφέρουσα, είτε όταν αφορά την έκταση της δημι-

ουργικής του ευθύνης, είτε όταν περιγράφει το «ψώνιο»

ή την αίσθηση ανωτερότητάς του, είτε όταν τον φέρνει

αντιμέτωπο με το ίδιο το έργο του. Ο Μαντοβάνι δεν είναι

απλά η καρδιά της ταινίας, είναι το ισχυρότερο όπλο

της. Σίγουρα είναι καθοριστικό το γεγονός ότι ο έμπειρος

Όσκαρ Μαρτίνεζ καταφέρνει να αποδώσει με ακρίβεια

κάθε στάδιο της μεταστροφής του χαρακτήρα από έναν

άνθρωπο αποκομμένο από το παρελθόν σε κάποιον που

ανακαλύπτει ουσιαστικά το παρελθόν του από την αρχή,

όμως, ανεξάρτητα από αυτό, ο «Επιφανής Πολίτης»

κατέχει εξαρχής ένα σενάριο που, όταν επικεντρώνεται

στον Μαντοβάνι, καταφέρνει μέσα στις χοντράδες να

χωρέσει διακριτικές λεπτομέρειες, οι οποίες αυτόματα

επεκτείνουν το συναισθηματικό εύρος του φιλμ και χτίζουν

έναν εντυπωσιακά πολύπλευρο χαρακτήρα.

Αστείος, καυστικός, υπόγειος αλλά και εξαιρετικά προσι-

τός (όπως γενικά μας καλοέμαθε τελευταία το Αργεντίνικο

σινεμά), ο «Επιφανής Πολίτης» καταφέρνει τελικά μέσα

από τα επεισόδιά του να δημιουργήσει ένα πλήρες και

απολαυστικό ατομικό και συλλογικό ψυχογράφημα που

κρατάει πάντα την ισορροπία, χωρίς να καταντάει ούτε

υπερβολικά γραφικό ούτε υπέρμετρα διδακτικό. Το κακό

απλά είναι ότι η (ψηφιακή) υφή της εικόνας του αλλά και

η επιλογή των κάδρων θυμίζει περισσότερο τηλεόραση.

Ας είναι. Το σενάριο ευτυχώς αντισταθμίζει σε κινηματο-

γραφική ισχύ, όντας ικανό να παρασύρει τον θεατή σε

ένα απολαυστικό, ψυχαγωγικό ταξίδι.

Σκηνοθεσία: Γκαστόν Ντιπράτ, Μαριάνο Κον

Σενάριο: Αντρές Ντιπράτ

Ηθοποιοί: Όσκαρ Μαρτίνεζ, Ντάντι Μπριέβας,

Νόρα Νάβας Αντρέα Φριγκέριο.

Φωτογραφία: Γκαστόν Ντιπράτ, Μαριάνο Κον

Μουσική: Τόνι Μ. Μιρ

Χώρα: Αργεντινή, Ισπανία (Έγχρωμη)

Διάρκεια: 118΄

Πρώτη προβολή: 6.00 μ.μ.

Δεύτερη προβολή: 8.15 μ.μ.

Τρίτη προβολή: 10.30 μ.μ.